Ομολογία δεύτερη, η ελληνική blues σκηνή είχε και έχει πολλούς καλούς και με το παραπάνω τεχνικά μουσικούς. Ελα όμως που εμένα η συντριπτική πλειονότητα τους μου έβγαζε πάντοτε μιαν αφόρητη μιζέρια, από το πως μιλούν, ντύνονται και φέρονται μέχρι ακόμα και το πως παίζουν. Τόσο πολύ που σε ορισμένες περιπτώσεις νομίζεις πως αν μπορούσε να τους δει ένας αυθεντικός μαύρος bluesman της δεκαετίας του ’30 ή του ’40 που όντως είχε περάσει από σαράντα και βάλε κύματα θα τους έλεγε με χαμόγελο «cheer up sonny»!
Από μουσικολογικής πλευράς τώρα ελάχιστα ιδιώματα έχουν μια τόσο σφιχτή, κυριολεκτικά «μπετόν αρμέ» φόρμα και δομή όσο το blues. Και επειδή είναι μια από τις περιπτώσεις που η φόρμα είναι το ιδίωμα (και το αντίστροφο βέβαια) το αρχετυπικό δωδεκάμετρο δεν «σπάει» καθόλου, μα καθόλου εύκολο. Μετρημένες στα δάκτυλα περιπτώσεις όπως η μεγαλοφυία που είχε επιλέξει να ονομάζεται Captain Beefheart το κατάφεραν αυτό. Στην πραγματικότητα ούτε εκείνος την διέρρηξε αλλά την «άνοιξε» αρμονικά προς τις τροπικές κλίμακες και τις πολύ περισσότερες δυνατότητες τους, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που μεταχειριζόταν την ίδια περίπου εποχή την blues φόρμα κυρίως ο Ornette Coleman αλλά και οι υπόλοιποι της free jazz (άλλωστε τόσο ο Don Glen Vliet όσο και ο επίσης αείμνηστος και πολύ πιο διάσημος φίλος του Frank Zappa είχαν ασύγκριτα μεγαλύτερη σχέση με την jazz από όσο με το rock, ανεξάρτητα από τι ήθελε και θέλει να πιστεύει το «σοφό» μέσα στην άγνοια του ελληνικό «ροκ κοινό»).
Ναι, αλλά τι μουσική παίζουν; Γιατί μπορεί οι blues κλίμακες να είναι παρούσες αλλά αυτό δεν είναι σίγουρα ούτε το urban ηλεκτρικό blues του Σικάγο και των άλλων μεγαλουπόλεων του τότε βιομηχανικού αμερικανικού Βορρά ούτε το country, κατά κύριο λόγο ακουστικό, blues του Δέλτα του Μισισιπί, οπότε τι είναι τελικά; Μαθαίνω ότι κάποιοι/ες προσπαθούν να πιαστούν από συγκυριακά γεγονότα για να τους χαρακτηρίσουν, για παράδειγμα μια κάποια ομοιότητα της χροιάς της τραγουδίστριας με αυτή της Dani Klein για να πουν ότι θυμίζουν Vaya Con Dios, κάτι που θα μπορούσε να είναι και το καλύτερο ανέκδοτο μετά το «σκίζουμε τα μνημόνια» ή το «νικήσαμε την πανδημία». Μερικές φορές όμως τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά, σχεδόν αποκαλύπτονται μόνα τους και μια αληθινή ιστορία από το παρελθόν μπορεί να το δείξει αυτό.
Ως γνωστόν oi Dan Aykroyd και John Belushi ήταν Αμερικανοί κωμικοί που τραγουδούσαν ικανοποιητικά και έφτιαξαν το δίδυμο των Blues Brothers αρχικά για ένα σκετς στην δημοφιλέστατη τηλεοπτική εκπομπή «Saturday Night Live». Το σκετς είχε τρομερή επιτυχία και έτσι σκέφτηκαν να το συνεχίσουν σχηματίζοντας την ομώνυμη μπάντα. Παρά τον τίτλο «Briefcase Full of Blues» όμως τα μισά και παραπάνω τραγούδια (διασκευές παλαιότερων εννοείται όλα) του πρώτου live album τους που κυκλοφόρησε το ’78 δεν ήταν blues και το ίδιο ίσχυε και για το δεύτερο, το «Made In America» του ’80.
Την ίδια χρονιά όμως προβλήθηκε και η πρώτη ταινία, τους, το «The Blues Brothers» σε σκηνοθεσία Τζον Λάντις, όπου τα πράγματα έγιναν εντελώς φανερά. Λίγο μετά την αρχή υπάρχει μία από τις πολλές κλασικές σκηνές, αυτή στο γκαράζ του ιδιοκτήτη καταστήματος μουσικών οργάνων που υποδυόταν ο μέγας Ray Charles. O Charles παίζει, δήθεν απρόθυμα στην αρχή αλλά δαιμονισμένα στη συνέχεια, την εισαγωγή του «Shake A Tail Feather» στο πιάνο για να ακολουθήσει σαν σεισμός που γίνεται ολοένα ισχυρότερος η in house μπάντα των Muscle Shoals Studios με την κιθάρα του Steve Cropper να κόβει και το μπάσο του Donald «Duck» Dunn να ράβει και μετά οι φωνές των Αϊκρόιντ και Μπελούσι οι οποίες ρολάρουν με υποδειγματική άνεση πάνω σε αυτόν τον σχεδόν βρυχηθμό που ετοιμάζεται να εκραγεί και όταν αυτό συμβαίνει με την καυτή λάβα των Memphis Horns να ξεχύνεται ασυγκράτητη ξέρεις ότι όλο αυτό δεν είναι παρά Northern soul. Ο κλασικός δηλαδή ήχος της εταιρείας Stax που βρισκόταν στο Μέμφις του Τενεσί (συμπτωματικά ή μη γενέθλιας πόλης του Elvis Presley και επίσης έδρας της εταιρείας Sun όπου έκανε τις πρώτες του ηχογραφήσεις) και αυτό σημαίνει πολύ απλά ότι, είτε έκαναν πλάκα είτε όχι, οι λευκοί Αϊκρόιντ και Μπελούσι δίνοντας στο δίδυμο τους το όνομα Blues Brothers η πραγματικότητα της ίδιας της μουσικής που έπαιζαν το διέψευδε πανηγυρικά.
Ο κορυφαίος bluesman και όχι τυχαία ο πιο αγαπημένος ίσως των λευκών rockers Muddy Waters είχε την διορατικότητα να γράψει ένα τραγούδι με τίτλο «The Blues Had A Baby And They Named It Rock And Roll». Με όλο το σέβας όμως είχε κάνει ένα όχι και τόσο μικρό λάθος, το blues γέννησε ένα άλλο βρέφος και όταν αυτό μεγάλωσε έγινε το rock ‘n’roll ή, πιο σωστά, το rockabilly. Αν to αρχικό rockabilly του Elvis δεν ήταν παρά «σπινταρισμένα» blues δωδεκάμετρα οτιδήποτε σημαντικό συνέβαινε με όλους τους σπουδαίους συγχρόνους του – τα licks της κιθάρας του Chuck Berry, ο τρόπος που χρησιμοποιούσε σα σφυρί το αριστερό του χέρι στο πιάνο ο Jerry Lee Lewis και βέβαια ολόκληρο το ύφος της τόσο πρόωρα χαμένης ιδιοφυίας η οποία λεγόταν Buddy Holly – είχαν να κάνουν με αυτό το «βρέφος» του οποίου το όνομα ήταν rhythm ‘n’ blues. Η εισαγωγή δηλαδή και με τον πιο έντονο τρόπο του ρυθμικού στοιχείου στο blues, ενός ιδιώματος βασισμένου κατεξοχήν στη μελωδία, ας μη ξεχνάμε ότι οι απαρχές του ήταν με έναν ερμηνευτή να συνοδεύει τον εαυτό του, συνήθως στην κιθάρα και πολύ σπανιότερα στο μπάντζο.
Σε αυτό το σημείο θα επανέλθουμε – αν και δεν είχαμε φύγει ούτε στιγμή – στους Lazytrains καθώς αυτό που παίζουν είναι σημερινό, έχει σημασία αυτό, rhythm ‘n’ blues. Για να γίνω ακόμα πιο συγκεκριμένος αν μπορούν να γίνουν κάποιοι παραλληλισμοί – χωρίς να το γνωρίζουν καν οι ίδιοι και αυτό είναι πάντα το πιο όμορφο, οι λεγόμενες «εκλεκτικές συγγένειες» - είναι με την σκηνή του βρετανικού rhythm ‘n’ blues των αρχών περίπου της δεκαετίας του ’70, άλλως πως pub rock Αρκετοί από αυτούς τους μουσικούς πέρασαν λίγο αργότερα στο punk αλλά κάποιοι παρέμειναν πιστοί στο rhythm ‘n’ blues με πιο χαρακτηριστικούς μάλλον τους Dr. Feelgood. Αν ακούσεις τις διασκευές των «Riot In Cell Block Number 9» και «Hi-Heel Sneakers» και ίσως ακόμα περισσότερο τα δικά τους «Milk & Alcohol» και «Down At The Doctor’s» θα διαπιστώσεις τις όντως υπαρκτές ομοιότητες με την εξίσου λιτή προσέγγιση παρά με το στιλ των Lazytrains με τη διαφορά βέβαια ότι τα τέμπο των Αγγλων είναι πολύ πιο γρήγορα, στα όρια του φρενιτιώδους κάποιες φορές.
Αφού λοιπόν το λύσαμε και αυτό πάμε στο «διά ταύτα». Οι Lazytrains δεν διαρρηγνύουν την (rhythm ‘n’) blues φόρμα και δεν θέλουν να το κάνουν. Στο πλαίσιο της γράφουν καλά, αν μη τι άλλο συγκροτημένα, τραγούδια, συνυπογράφουν όλοι/ες μουσική και στίχους, κάτι σπάνιο και πάντα θετικό. Η τραγουδίστρια τους «το έχει», τόσο τεχνικά όσο και εκφραστικά και θα ήταν ακόμα καλύτερη αν κάποιες φορές δεν ηχούσε περισσότερο…ερωτευμένη με τη φωνή της από όσο πρέπει να είναι ποτέ οποιοσδήποτε/αδήποτε ερμηνευτής και ερμηνεύτρια, ακόμα και αν είναι η Ella Fitzgerald (που δεν ήταν καθόλου). Η άλλη και οι άλλοι δύο είναι επαρκείς στα όργανα τους και σαν σύνολο διαθέτουν συνοχή (κάτι που φαίνεται ακόμα περισσότερο στα δύο τελευταία από τα οκτώ τραγούδια που είναι ηχογραφημένα ζωντανά) και το παίξιμο τους είναι «μετρημένο», δίχως εντελώς περιττές επιδείξεις δεξιοτεχνίας και καθόλου «φλύαρο» αλλά αντίθετα οικονομικό (για παράδειγμα ο κιθαρίστας δεν κάνει τρία σόλο σε ένα τραγούδι και επειδή δεν τα θεωρεί αρκετά ένα ακόμα στο φινάλε το οποίο διπλασιάζει την συνολική διάρκεια του, κάτι αρκετά συνηθισμένο σε ελληνικούς δίσκους του ιδιώματος και των συναφών του!) και όλα αυτά με ένα διακριτά σημερινό mood and sayttitude. To washboard σε ένα τραγούδι έχει προστεθεί μάλλον για λόγους «αυθεντικότητας», η τρομπέτα σε ένα άλλο περνάει σχεδόν απαρατήρητη αλλά το ηλεκτρικό πιάνο και το Hammond organ του Νικηφόρου Ιωαννίδη στο «Will You Be?» όχι μόνον αυξάνουν τον ενορχηστρωτικό πλούτο του αλλά και επιτρέπουν στη μελωδία να αναδειχθεί περισσότερο.
Το μεγαλύτερο όμως ατού των Lazytrains είναι η ρυθμική τους αίσθηση, με μια κουβέντα όπως όλες οι καλές rhythm ‘n’ blues μπάντες groove-άρουν. Όχι με την έννοια της καταναγκαστικής, σχεδόν «εκβιαστικής» γκρούβας του stoner (άλλη περίπτωση αφόρητης βαρεμάρας για εμένα, πας μετά Kyuss προφήτης γάιδαρος, συμπεριλαμβανομένων και του ότι έκαναν τα ίδια τα μέλη τους με την εξαίρεση των Queens Of The Stone Age που όμως δεν είναι stoner και επίσης έχουν χιούμορ! Αυτό όμως είναι άλλη ιστορία και κείμενο…) αλλά μιας rhythm section που κάνει αυτό ακριβώς το οποίο πρέπει. Μπάσο και ντραμς είναι σφιχτοδεμένα, «κλειδωμένα» το ένα πάνω στο άλλο αλλά και με όσο «ελαστικό» τρόπο είναι απαραίτητο συναποτελώντας έναν ρυθμικό «παλμό» που κάποιες στιγμές μπορεί να μην κάνει καν αισθητή την παρουσία του αλλά στην πραγματικότητα είναι η ραχοκοκαλιά, αν όχι η καρδιά του ήχου τους.
Κάτι μου λέει πως το ότι οι Lazytrains άφησαν για τελευταίο τραγούδι το μόνο που έχει την λέξη blue στον τίτλο και επίσης είναι το μεγαλύτερο σε διάρκεια δείχνει ότι το θεωρούν το καλύτερο τους μέχρι τώρα. Ακόμα και αν τους δυσαρεστήσω όμως δεν μπορώ να μην πω ότι το ζωντανά ηχογραφημένο «I Feel Blue» είναι το πιο αδύναμο συνθετικά στον δίσκο, δεν αξιοποιεί το ηλεκτρικό πιάνο και το Hammond αλλά και την φυσαρμόνικα μα αντίθετα πλατειάζει αδικαιολόγητα, τόσο ερμηνευτικά όσο και εκτελεστικά και, για άλλη μια φορά, είναι μόνοn ο ρυθμός που το συγκρατεί από το να διασκορπιστεί στα επιμέρους στοιχεία του, «στα εξ ων συνετέθη» όπως λέγαμε κάποτε. Στις ημέρες μας όμως ;eνα στα οκτώ είναι πραγματικά πολύ μικρή ένσταση…
Το κύκλωμα των φίλων του blues στη χώρα μας είναι μικρό αλλά πιστό και φανατικό. Αναλογικά ούτε σε άλλες χώρες το κοινό του blues είναι μεγαλύτερο αλλά εκεί ο περισσότερος πληθυσμός κάνει και αυτό πιο πολυάριθμο. Οι Lazytrains ετοιμάζονται για την πρώτη εξόρμηση τους στο εξωτερικό στις αρχές του ’22 και θα κάνουν πολύ καλά. Τους εύχομαι όσο το επιτρέπουν τώρα οι συνθήκες και ακόμα περισσότερο όταν η πανδημία επιτέλους θα είναι πια παρελθόν να βγουν από την Ελλάδα και να παίξουν όσο μπορούν περισσότερο εκεί γιατί πραγματικά δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από ευρωπαϊκές blues/rhythm ‘n’ blues μπάντες, επίτευγμα που ούτε αυτονόητο ούτε εύκολο είναι. Well done guys and gals, περιμένουμε τώρα τη συνέχεια…
