Ένα έργο μουσικού θεάτρου που συνδέει τα μαθηματικά με την μουσική αλλά και την ποίηση, το πολύ μακρινό χθες με το τώρα, την καταπιεσμένη θέση των γυναικών στην βικτοριανή Αγγλία με την διεκδίκηση του σύγχρονου κοινωνικού ρόλου τους τους σε έναν κόσμο που αλλάζει με ιλιγγιώδεις ταχύτητες κα την ανακάλυψη της δυστυχισμένης και άγνωστης κόρης ενός διάσημου πατέρα με την εφεύρεση που άλλαξε και αλλάζει τις ζωές μας περισσότερο από όσο οποιαδήποτε άλλη ποτέ.
Θέμα του είναι η Ada Lovelace, μοναδικό νόμιμο τέκνο (υπήρχαν και αρκετά άλλα που δεν ήταν) του Lord Byron και της συζύγου του Annabella Milbanke. Η ζωή της άγνωστης στον πολύ κόσμο Αντα Λαβλέις ήταν σχεδόν τόσο μυθιστορηματική όσο και του διάσημου πατέρα της τον οποίο στην ουσία δεν γνώρισε ποτέ καθώς εκδιώχθηκε από αυτόν, μαζί με την μητέρα της, όταν ήταν μόλις πέντε εβδομάδων και ξαναήλθε σε επαφή μαζί του μόνο μέσω αλληλογραφίας τους τελευταίους τρεις μήνες πριν τον θάνατο του. Είχε αρκετά προβλήματα υγείας και ακόμα περισσότερα ψυχολογικά εξαιτίας των οποίων εξαρτήθηκε από την μορφίνη και πέθανε μόλις τριάντα έξι ετών, κατά τραγική ειρωνεία δηλαδή στην ίδια ηλικία που απεβίωσε και ο Μπάιρον. Ταυτόχρονα όμως όχι μόνο κληρονόμησε από την μαθηματικό μητέρα της την κλίση της σε αυτή την επιστήμη αλλά και αποδείχθηκε αληθινή ιδιοφυία της σχεδιάζοντας σε ηλικία δώδεκα ετών πτητικές μηχανές και κυρίως επινοώντας για την «αναλυτική μηχανή» (η οποία θεωρείται το πρότυπο του hardware των υπολογιστών) του Charles Babbage έναν πρωτοποριακό αλγόριθμό που, κατά γενική παραδοχή, επί της ουσίας είναι το πρώτο πρόγραμμα για υπολογιστές!
Ας πω καταρχήν ότι το «Ask Ada» είναι ένα πάρα πολύ «πυκνό» σε πληροφορία έργο που, αν αποφασίσετε να το παρακολουθήσετε, καλό θα ήταν να το κάνετε και μια δεύτερη φορά (από αυτή την πλευρά είναι πολύ εξυπηρετικό ότι η παρακολούθηση του γίνεται σε streaming και όχι ζωντανά). Η συγγραφέας Τεοντορά Ντελαβό η οποία υπογράφει το λιμπρέτο έγραψε ουσιαστικά δύο κείμενα, το έμμετρο που άδεται επί σκηνής και ένα άλλο, πεζό, το οποίο προβάλλεται σε υπέρτιτλους – και σε ελληνική μετάφραση φυσικά – σε όλη την διάρκεια της παράστασης, είναι πολύ περισσότερο από το αδόμενο και, υπό μιαν έννοια, πολύ πιο σημαντικό από εκείνο. Το κείμενο αυτό δεν «σχολιάζει» απλά τα επί σκηνής δρώμενα αλλά συνδιαλέγεται συνεχώς μαζί τους και τα προεκτείνει. Προς που θα το δούμε στη συνέχεια…
Γυναίκα, μόνη, στην βικτοριανή εποχή, αναζητά….
Στη σκηνή η Αντα, από την πρώτη στιγμή μέχρι την τελευταία, κυριολεκτικά σφαδάζει, κλαίει γοερά μα βουβά και με πάρα πολλή αξιοπρέπεια. Πενθεί εκ των προτέρων μια ζωή, την δική της, όχι χαμένη αλλά ακυρωμένη εξαρχής για μια σειρά από λόγους, την οικογενειακή καταγωγή και κατάσταση της, το ότι είναι γυναίκα και ζει στον συγκεκριμένο τόπο και την συγκεκριμένη εποχή, για όλα όσα την καθηλώνουν και ταυτόχρονα την πνίγουν. Δεν είναι συμπτωματικό ότι στο έργο, όπως και στη ζωή της Αντα, δεν υπάρχει ίχνος ερωτικού στοιχείου, ούτε καν της απουσίας του. Δεν υπήρχε χώρος ούτε χρόνος για αυτό καθώς το μόνο για το οποίο προσπαθούσε, μαχόταν με νύχια και με δόντια, ήταν απλά να επιβιώσει όσο ήταν δυνατό, όσο ήταν αρκετό για να κάνει, να ανακαλύψει όσα ήθελε και μπορούσε. Τα μαθηματικά, η μόνη διαφυγή, η μόνη σωτηρία, το να μάθει και να κατανοήσει όσο γινόταν περισσότερα για τον κόσμο που την περιέβαλλε αλλά και να ανακαλύψει ό,τι μπορούσε για να τον κάνει λίγο καλύτερο. Και στο φόντο αλλά και στο βάθος πάντα και μόνον ο θάνατος, του πατέρα της που της τον στέρησε οριστικά αλλά και ο δικός της, ο μόνιμος, τεράστιος φόβος της αλλά ταυτόχρονα και η μοναδική ελπίδα της για λύτρωση από μια ζωή που δεν μπόρεσε να αγαπήσει, ίσως γιατί και εκείνη δεν την αγάπησε ποτέ.
Οι γυναίκες γεννούν, άρα εκ φύσεως είναι οι πρωταρχικοί δημιουργοί
«Το να προγραμματίζεις είναι σαν να υφαίνεις…Οι πρώτοι προγραμματιστές του κόσμου ήταν γυναίκες …». Από τον αργαλειό στις διάτρητες κάρτες με τις οποίες αρχικά γίνονταν ο προγραμματισμός η απόσταση δεν είναι τόσο μεγάλη όσο φαίνεται. Αμφότερα είναι εργασίες που απαιτούν υπομονή, συγκέντρωση, προσοχή και λεπτότητα κινήσεων, όλα τους γυναικεία χαρακτηριστικά, οι άντρες είναι κατά κανόνα πολύ βιαστικοί και «χοντροκομμένοι» για να τις κάνουν, τουλάχιστον όχι το ίδιο καλά. Οι γυναίκες είναι εκ φύσεως εφοδιασμένες με αυτά καθώς πρέπει να φέρουν εις πέρας την δυσκολότερη και πιο απαιτητική εργασία, το να φέρουν στον κόσμο ανθρώπους και να έχουν το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης του να τους μεγαλώσουν, μέχρι τουλάχιστον την αρχή της παιδικής ηλικίας.
Η Αντα δεν απέκτησε ποτέ παιδιά, ούτε καν πρέπει να πέρασε για μια στιγμή από το μυαλό της αυτό. Ταυτόχρονα όμως ο σημαντικότερος άνθρωπος στη ζωή της ήταν η μητέρα της, εκείνη που της κληρονόμησε την κλίση στα μαθηματικά, το μεγαλύτερο δώρο που μπορούσε να της κάνει μετά από την ίδια την ζωή της. Όπως λέει η ίδια, για το πώς άντεξαν και επιβίωσαν από τότε που ο πατέρας και σύζυγος τις πέταξε στον δρόμο, «για εμένα υπήρχαν μόνον οι αριθμοί, για την μητέρα μόνον εγώ».
«Μιαν ημέρα οι κυρίες θα πηγαίνουν τους υπολογιστές τους βόλτα στο πάρκο …»
«Κάθε υπολογιστικό σύστημα φέρνει το μυαλό μας έξω από το σώμα μας…» δίνοντας του έτσι δυνατότητες και ικανότητες που δεν θα μπορούσε να έχει ποτέ πριν. Ναι, αλλά μέχρι ποιου σημείου και κυρίως για ποιο σκοπό; «Δεν είναι καθαρό πια ποιος είναι ο δημιουργός και ποιο το δημιούργημα στις σχέσεις ανθρώπου - μηχανής…Η πληροφορία απαιτεί ελευθερία έλεγαν οι cyberpunks αλλά έτσι χάσαμε εμείς την δική μας». Και ίσως κάποια στιγμή στο μέλλον οι κυρίες θα πηγαίνουν βόλτα στο πάρκο τους υπολογιστές τους και θα συζητούν με καμάρι για το τι τους είπαν και τι έκαναν, όπως κάποτε έκαναν με τα μωρά τους ή έστω με τα σκυλάκια τους.
Την Αντα όμως δεν την απασχολούν όλα αυτά και όχι μόνο γιατί δεν θα τα γνωρίσει και δεν θα τα δει ποτέ. Στο δικό της, κατασκότεινο σύμπαν κυριαρχική φιγούρα είναι ο «αόρατος» πατέρας, περισσότερο από όσο σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση ακριβώς εξαιτίας της απουσίας του. «Κόρη του διαβόλου με λες», θα πει σε μια στιγμή και το εννοεί τόσο μεταφορικά όσο και κυριολεκτικά, πολύ περισσότερο ίσως από όσο το συνειδητοποιεί. Ακόμα και η φιλάσθενη, πραγματική αλλά και φαντασιακή, βιολογική κληρονομιά του την σημάδεψε για πάντα. «Ο πόνος προειδοποιεί ότι κάτι δεν πάει καλά στο λειτουργικό σύστημα σου…», αυτός ήταν που την οδήγησε και στην εξάρτηση από την μορφίνη. «Ο πατέρας της ήταν ένας και αναντικατάστατος…». «Στο φέρετρο θα σε βρω», του λέει λίγο πριν το τέλος της και αυτός μάλλον είναι και ένας ακόμα λόγος για να το προσδοκά.
«Αγαπητέ μου Μπάμπατζ»
Αν ένα μυαλό μπορούσε να ερωτευτεί ένα άλλο μόνο του και χωρίς να συμμετέχει το υπόλοιπο είναι του ανθρώπου τότε το μυαλό της Αντα είχε σίγουρα ερωτευτεί αυτό του Τσαρλς Μπάμπατζ, αν και πιθανότατα δεν τον γνώρισε ποτέ. Χωρίς την αναλυτική μηχανή που εφηύρε εκείνος δεν θα είχε ποτέ το κίνητρο και την ώθηση για τις δικές της ανακαλύψεις και, πάνω από όλα, τον αλγόριθμο της. Η Αντα ούτε επιθύμησε ούτε φαντάστηκε ποτέ ότι θα είχε οποιαδήποτε υστεροφημία. Της την εξασφάλισε όμως αυτός ο αλγόριθμος, «είμαι η πολιούχος των απανταχού προγραμματιστών/ιών» και ο Αλαν Τούρινγκ – μια επίσης βασανισμένη, σχεδόν τραγική, μαθηματική ιδιουφυία όπως και εκείνη, αξίζει να σημειωθεί – ο «Απόστολος» της. Μέσα στη δίνη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, όταν οι Σύμμαχοι του ανέθεσαν να δημιουργήσει για στρατιωτικούς λόγους την πρώτη γλώσσα προγραμματισμού, ο Τούρινγκ επέστρεψε στον αλγόριθμο της, βασίστηκε σε αυτόν και για αυτό ονόμασε εκείνη την πρώτη γλώσσα Αντα. Όμως οι πάρα πολλοί/ές που πάτησαν σε αυτό το οποίο θεμελίωσε ο Τούρινγκ για να χτίσουν πολύ πιο θαυμαστά, για να είμαστε ειλικρινείς, τεχνολογικά επιτεύγματα δεν είχαν, όχι όλοι/ες πάντως, τα ίδια αμιγώς επιστημονικά κίνητρα εκείνου.
«Αν δεν υπάρχει αλήθεια τότε όλα επιτρέπονται…»
Σε κάποια στιγμή η Αντα αποχωρεί για λίγο από την σκηνή και πρωταγωνιστής γίνεται το πεζό μέρος του λιμπρέτου, όχι πια μόνο σε υπέρτιτλους αλλά διά στόματος ενός από τους μουσικούς και με τους υπόλοιπους να λειτουργούν ως ιδιότυπος χορός τραγωδίας. «Η μηχανή μας κάνει προβλέψιμους, μας κάνει να σκεφτόμαστε όπως αυτή…δηλαδή να πάψουμε να σκεφτόμαστε. Και ο ιός επιτάχυνε την διαδικασία…Ενας κόσμος κατ’ ομοίωση της μηχανής σε μια καραντίνα του πνεύματος…η ψυχή σου σε αντάλλαγμα μιας παρωδίας απόλυτης γνώσης. Οι προηγούμενες μορφές εξουσίας μας απαγόρευαν να μιλήσουμε. Η τωρινή μας ρωτάει, τι σκέφτεσαι;». Γιατί ελέγχοντας την σκέψη μας ελέγχει τα πάντα, τον κόσμο ολόκληρο…έναν εικονικό κόσμο που τον διαμορφώνει αυτή έχοντας υποκαταστήσει την πραγματικότητα, σε πολύ μεγάλο βαθμό με την απόλυτη συνενοχή της.
Αριθμοί, μόνον αριθμοί πια αντί για λέξεις…
«Πέτυχε τον στόχο της, την ισότητα λέξεων και αριθμών και τώρα ο κόσμος των λέξεων δίνει τη θέση του στον κώδικα…». Τα γραφικά, κάποτε και ολογραφήματα, του Νταριέν Μπρίτο σχηματίζουν άτομα και μετά μόρια. Ταυτόχρονα όμως κάποια από τα γράμματα των λέξεων του κειμένου κινούνται σαν να για να σχηματίσουν κώδικα. Γιατί οι λέξεις, η γλώσσα είναι κώδικας, η ηχητική αποτύπωση ενός άλλου, του πρωταρχικού κώδικα, αυτού των σκέψεων ο οποίος με τη σειρά του δεν είναι παρά η, υποσυνείδητη αρχικά και στο πέρασμα του χρόνου όλο και πιο συνειδητή, «αφήγηση» του κώδικα των ατόμων και των μορίων, του κώδικα της ίδιας της ζωής, ολόκληρου του σύμπαντος. Υπό μιαν έννοια λοιπόν η Αντα, εκτός από η πρώτη προγραμματίστρια της Ιστορίας, ίσως και να ήταν επίσης η πρώτη των crackers καθώς κατόρθωσε να «σπάσει», να αποκρυπτογραφήσει αυτόν τον Μέγα Κώδικα και να τον ξαναγράψει με μια «απλή» σειρά αριθμών.
«Η μηχανή θα μπορεί να συνθέτει περίτεχνα μουσικά κομμάτια»
Η Αντα ήταν ερασιτέχνιδα μουσικός, έπαιζε άρπα και έτσι δεν είναι καθόλου παράξενο ότι ενδιαφέρθηκε και για τις εφαρμογές που θα μπορούσε να έχει στην μουσική η αναλυτική μηχανή του Μπάμπατζ και μάλιστα δημιουργικές και όχι απλά εκτελεστικές. Ο Γιάννης Κυριακίδης είχε μια μεγαλοφυή ιδέα που, όπως οι περισσότερες τέτοιες, στην ουσία της είναι πολύ απλή. Με την πρόβλεψη δηλαδή της Αντα για την σύνθεση μουσικής από την τεχνητή νοημοσύνη να είναι πραγματικότητα εδώ και αρκετά χρόνια για πολλούς/ές δημιουργούς πήρε την ιδέα της – που ίσως και να ήταν υποσυνείδητη επιθυμία – και την εφάρμοσε στην πράξη με τον τρόπο που πιθανότατα θα το έκανε και η ίδια αν τα τεχνικά μέσα της εποχής της το επέτρεπαν. Επινόησε δηλαδή έναν αλγόριθμό, βασισμένο φυσικά στον δικό της και με κεντρικό αριθμό του το 36, την ηλικία της όταν πέθανε κα άφησε αυτόν να «γράψει» κατά το μεγαλύτερο ποσοστό τα μελωδικά και ρυθμικά σχήματα τα οποία αποτελούν την μουσική του για το έργο. Αν το δούμε από σημειολογικής, ακόμα και από φιλοσοφικής πλευράς, είναι σαν η Αντα να συνέθεσε η ίδια, όντας νεκρή εδώ και σχεδόν δύο αιώνες μάλιστα, το ρέκβιεμ της σύντομης και βασανισμένης ζωής της, αυτό δηλαδή που κατά πολύ μεγάλο βαθμό επιχειρεί να είναι και το κατορθώνει και με το παραπάνω το «Ask Ada».
Εκτός από ιδιοφυής ιδέα όμως ο αλγόριθμος του Γ. Κυριακίδη, η μετεξέλιξη ουσιαστικά αυτού της Αντα, αποδείχθηκε και πραγματικά…θαυματουργός μουσικά. Σε κάποιες στιγμές με λιτότατα, σχεδόν μινιμαλιστικά, δίχως «στολίδια» αλλά και τις τυπικές, «παραδοσιακές» αρμονίες, τονικά θέματα που παραπέμπουν στον ύστερο ρομαντισμό και σε κάποιες άλλες με «άναρχα» και σκληρά ηχοτοπία τα οποία όχι απλά παραπέμπουν αλλά και συνάδουν με τα ηλεκτρονικά που συμπληρώνουν το έργο, οι παρτιτούρες του ενόργανου συνόλου αποδίδουν ανάγλυφα και τις δυο πλευρές της προσωπικότητας της Αντα, ενός ανθρώπου που ζήτησε ελάχιστα από την ζωή και δεν έλαβε σχεδόν τίποτα και από την άλλη ενός διψασμένου για γνώση μυαλού που προσπάθησε να προσεγγίσει και να κατανοήσει σχεδόν τα πάντα, ανέφικτο για οποιονδήποτε μεν αλλά τουλάχιστον το κατάφερε σε ένα ποσοστό που μετρημένοι/ες άλλοι/ες μπορούν ακόμα και να φανταστούν.
Τα μόλις έξι όργανα που περιλαμβάνει η ενορχήστρωση είναι σοφά επιλεγμένα, πριν από όλα φυσικά άρπα που παραπέμπει στην σχέση της Αντα με την μουσική αλλά και υπενθυμίζει διαρκώς τον κεντρικό και μοναδικό χαρακτήρα του έργου, πιάνο που τα ντούο του με την άρπα δίνουν μερικές από τις πιο όμορφες μελωδικές στιγμές του έργου, βιολί, βιόλα και βιολοντσέλο τα οποία λειτουργούν κυρίως αντιστικτικά ως προς τα δύο προηγούμενα όργανα ή και παράγουν ήχους, θορύβους, ακόμα και κρότους αντί να παίζουν νότες και τέλος κουρδισμένα κρουστά, απολύτως κατάλληλα για τους ασυνήθιστους, με πολύ παράξενα μέτρα και συνεχείς αλλαγές ρυθμούς αλλά και για να «συνδέουν» το ενόργανο σύνολο με τους κρότους και τα τριξίματα των πρώιμων υπολογιστών καθώς τέτοια επέλεξε ο δημιουργός να είναι τα ηλεκτρονικά ηχοχρώματα, να θυμίζουν τον μουσικό και μη ήχο των κομπιούτερ στο πρώτο μισό της δεκαετίας του΄80. Υπάρχουν επίσης πέντε μουσικά κουτιά, το πρώτο στην Ιστορία «μηχανικό» όργανο, τα οποία παίζουν εκ περιτροπής όλοι οι μουσικοί. Τις τόσο περίπλοκες ακόμα και στα σημεία που η μουσική είναι απλή παρτιτούρες του αλγόριθμου αποδίδουν άριστα οι πέντε συν μία σολίστ υπό την διεύθυνση του Γκρέγκορι Σαρέτ ο οποίος ανταποκρίνεται απόλυτα σε αυτή την πολύ μεγάλη και δύσκολη, λόγω της φύσης του έργου, πρόκληση.
H Ολλανδή Μιχαέλα Ρίνερ, σοπράνο που, διόλου συμπτωματικά, εκτός από την σύγχρονη μουσική είναι επίσης εξειδικευμένη στην παλαιά μουσική και την ιστορικά τεκμηριωμένη ερμηνεία, όσο και αν δεν φαίνεται και παρά την σύντομη διάρκεια της παράστασης, διαπράττει έναν εξαντλητικό ερμηνευτικό και υποκριτικό άθλο. Γίνεται η Αντα Λαβλέις, μονίμως ακαθόριστα φοβισμένη παρά την τεράστια εσωτερική δύναμη της, ευγενική και χαμηλών τόνων παρά τις ασταμάτητες διαδοχικές εκρήξεις εντός της, «το σούπερ geek γκομενάκι…που ήταν και φίλη του Ντίκενς» όπως θα περιγράψει με χιούμορ τον προ διακοσαετίας εαυτό της με τα δεδομένα, την γλώσσα και την ορολογία του σήμερα. Μια performance αληθινά είκοσι τεσσάρων καρατίων από μια πολύ μεγάλη λυρική και όχι μόνον ερμηνεύτρια της εποχής μας!
Ρωτήστε όχι την Σίρι αλλά την Αντα…
Θα έλεγα ότι το έργο καταλήγει στην έμμεση παραδοχή μιας ήττας, προσπαθώντας να την μετριάσει και όχι να την ωραιοποιήσει ή να την εξιδανικεύσει μα να διακρίνει τις όποιες θετικές πλευρές της. «Το οιονεί ανθρώπινο κατακτά την ουσία, μπορεί και την ανθρωπιά, πιο πολύ από εμάς τους ανθρώπους. Θα αισθανθούμε κάποτε αγάπη για τις οδηγίες των αλγορίθμων μας;».
Για εμένα όμως η απάντηση στο ερώτημα που διατρέχει ολόκληρο το έργο, πίσω μα και διαμέσου της ιστορίας της Αντα, αλλά και το πραγματικό φινάλε έχουν έρθει λίγο πιο πριν. Μια φωνή – ο Θεός, το σύμπαν; - ρωτά, «τι θέλεις Αντα;» και εκείνη απαντά κουρασμένα «να σκεφτώ…και να ονειρευτώ…μόνη». Όχι χωριστά αλλά και τα δύο μαζί και ταυτόχρονα, σε συνεχή επαφή το ένα με το άλλο, να σκεφτεί αλλά όχι ψυχρά, όπως η αναλυτική μηχανή, αλλά με τις σκέψεις της να φιλτράρονται από τις ανάγκες, τις επιθυμίες και τα συναισθήματα της και αντίστοιχα των ψυχή της να μην χάνεται μέσα σε ά-λογα ή και παράλογα συναισθήματα αλλά να έχει ως φάρο και πυξίδα την ορθήσκέψη. Με άλλα λόγια να είναι ένας αληθινός και ολοκληρωμένος άνθρωπος…
Ρωτήστε λοιπόν την Αντα…Όχι για να σας δώσει όλες τις απαντήσεις που δεν τις είχε αφού δεν τις γνώριζε, όπως άλλωστε κανείς άλλος άνθρωπος, πριν ή μετά από αυτήν. Ρωτήστε την για να σας πει πώς είναι και τι σημαίνει σκεπτόμενος και (συν)αισθανόμενος άνθρωπος…Ρωτήστε την πώς είναι το να μη σε καταλαβαίνουν οι άνθρωποι γύρω σου, οι σύγχρονοι σου και ίσως για αυτό να σε θεωρούν παράξενη, ιδιόρρυθμη, «τρελή». Να μη σε καταλαβαίνουν γιατί δεν μπορούν να αντιληφθούν – ή μήπως φοβούνται να το κάνουν; - την ανάγκη και τον πόθο σου για πραγματική ελευθερία, αυτή του μυαλού και της ψυχής, του πνεύματος και των συναισθημάτων. Την απόλυτη, αληθινή ελευθερία που σε ωθεί να θέλεις να κάνεις ό,τι περισσότερο και καλύτερο μπορείς, για τον εαυτό σου αλλά και για όλους τους συνανθρώπους σου, τους συγχρόνους σου αλλά και αυτούς που θα έρθουν στη συνέχεια…χωρίς αντάλλαγμα, χωρίς καν λόγο, μόνον επειδή το οφείλεις στον εαυτό σου και σε κανέναν άλλο. Γιατί εντέλει ελευθερία είναι να οφείλεις μόνο στον εαυτό σου, να μη χρωστάς τίποτα σε κανέναν άλλο ούτε όμως και κανείς άλλος σε εσένα…μα ελευθερία τόσο βαθιά ριζωμένη και ισχυρή ώστε να μη φοβάσαι να ανακαλύψεις πράγματα πολύ δυνατότερα από εσένα, να μη φοβάσαι ότι μπορεί ποτέ να χάσεις την ελευθερία σου από αυτά. Γιατί, ανάμεσα στα άλλα, η ελευθερία σου σε κάνει να γνωρίζεις πολύ καλά, αταλάντευτα, ότι εσύ τα βρήκες και τα δημιούργησες και ποτέ το αντίστροφο. Αρα νομοτελειακά ποτέ δεν μπορούν να σε υποκαταστήσουν αλλά αντίθετα εσύ θα τα χρησιμοποιείς πάντα…
Τέλος ρωτήστε την Αντα πώς είναι το να είσαι φεμινίστρια πριν καν ανακαλυφθεί όχι ο όρος αλλά ακόμα και η έννοια του και αιώνες πριν τον cyber φεμινισμό όπως διόλου συμπτωματικά επισημαίνει το κείμενο λίγο μετά την αρχή του έργου, ένα ακόμα από τα πολλά νέα φαινόμενα της ψηφιακής εποχής μας. Γιατί φεμινίστρια πριν από όλα σημαίνει να μη φοβάσαι, τους άντρες ή οποιονδήποτε άλλον, ως προς το ανοίξεις νέους δρόμους, τόσο μεγάλους, ευρείς και σημαντικούς όσο και εκείνους των αντρών ή και ακόμα περισσότερο. Φεμινίστρια σημαίνει να μην φοβάσαι να είσαι ελεύθερη, τόσο στις σκέψεις όσο και στις πράξεις σου, ενώ παραμένεις γυναίκα και άνθρωπος…
Το «Ask Ada» είναι ένα έργο που καταφέρνει, με έναν σχεδόν απίστευτο τρόπο και δίχως καν να το προσπαθεί, να συνδυάζει και να είναι πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Αφορμή για την ύπαρξη του είναι οι εκδηλώσεις για την επέτειο ενός ιστορικού γεγονότος αλλά, δίχως ούτε για μια στιγμή να παύει να το τηρεί αυτό ή πολύ περισσότερο να το περιφρονεί, εξαρχής αφηγείται και μάλιστα πολύ επιτυχημένα την ιστορία μιας άγνωστης μεν αλλά τρομερά σημαντικής για όλο τον κόσμο φυσιογνωμίας του πρώτου μισού του δεκάτου ενάτου αιώνα, επιπλέον την συνδέει με το σήμερα και τέλος αποτελεί μία ψύχραιμη, ορθολογική, επιτιμητική μα καθόλου ηθικολογική ή έστω «διδακτική» ανάλυση, σχόλιο και κριτική ενός τρομερά σπουδαίου στοιχείου του παρόντος, εντέλει της ίδιας της εποχής μας, της αντίληψης, της λειτουργίας, ακόμα και της φιλοσοφίας της.
Το «Ask Ada» είναι μια αριστουργηματική παράσταση μουσικού θεάτρου που όσοι και όσες ενδιαφέρεστε για το ιδίωμα, την εποχή μας και τον κόσμο μας στη παρούσα συγκυρία ή και αμφότερα αυτά δεν πρέπει να χάσετε!
No comments:
Post a Comment